Pozbawienie rodzica władzy rodzicielskiej w imię dobra dziecka
Istnieją trzy rodzaje przyczyn pozbawienia władzy rodzicielskiej.
Po pierwsze, kiedy z powodu trwałej przeszkody nie jest możliwe wykonywanie władzy rodzicielskiej przez rodzica.
Trwałą przeszkodą jest np. przewlekła choroba jedynego rodzica, która uniemożliwia mu sprawowanie władzy rodzicielskiej, czy wyjazd rodzica na stałe za granicę, któremu towarzyszy brak zainteresowania dzieckiem. Trwałą przeszkodą jest również skazanie opiekuna dziecka na wieloletnią karę pozbawienia wolności.
Po drugie, pozbawić władzy rodzicielskiej rodzica można z powodu jej nadużywania.
Bezprawne zachowanie rodzica Sąd ocenia mając przede wszystkim na uwadze dobro dziecka. Najbardziej typowymi z punktu widzenia sądowej praktyki są nadużywania władzy rodzicielskiej polegające na:
1. karceniu cielesnym dzieci,
2. wykorzystywaniu do celów nierządnych,
3. wychowywaniu dziecka w atmosferze wrogości w stosunku do drugiego rodzica,
4. rozpijaniu dziecka,
5. skłanianiu do żebrania.
Sąd Najwyższy uznał, że pozbawienie przez ojca kilkuletniego dziecka bezpośredniej opieki matki oraz możliwości wspólnego wychowywania się z rodzeństwem i zatrzymania małoletniego w obcym kraju, wbrew woli matki, jest formą nadużycia władzy rodzicielskiej, a zatem takiego rodzica należy pozbawić władzy rodzicielskiej.
Po trzecie – przez rażące zaniedbywanie przez rodzica obowiązków względem dziecka.
Musi to być zaniedbywanie rażące, czyli poważnej wagi. Zaniedbywania mniejszego kalibru z reguły są podstawą do zastosowania przez Sąd np. ustanowienie kuratora, czy asystenta dla rodziny, skierowanie do odpowiedniej placówki. Jednak gdy rodzic uporczywie i długotrwale narusza swoje obowiązki, jest to podstawa do pozbawienia go władzy rodzicielskiej.
We wnioskach o pozbawienie władzy rodzicielskiej rodzic często powołuje się na brak jakiegokolwiek zainteresowania dzieckiem przez drugiego rodzica, który przejawia się brakiem kontaktu z dzieckiem, brakiem zainteresowania sprawami dziecka, brakiem chęci uczestnictwa w ważnych dla dziecka wydarzeniach i niealimentacją. Co do zasady tego typu ustalenia są postawą do pozbawienia rodzica władzy rodzicielskiej.
Kiedy Sąd ocenia postawę rodzica, któremu zarzuca się zaniedbywania obowiązków wobec dziecka, bierze również pod uwagę zachowanie drugiego rodzica. Jednak należy pamiętać, że rodzic nie może pozwolić sobie na bierność, nawet w sytuacjach kiedy drugi rodziców utrudnia mu sprawowanie władzy rodzicielskich.
W razie niewłaściwego zachowanie tego z rodziców, który na stałe zamieszkuje z dzieckiem, drugiemu przysługuje wiele uprawnień określonych w kodeksie. Taki rodzic ma np., możliwość uregulowania kontaktów z dzieckiem, czy określenie sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej. Obowiązkiem rodzica jest usuwanie wszelkich przeszkód uniemożliwiających prawidłowe wykonywanie władzy rodzicielskiej. Samo niewykorzystanie narzędzi kodeksowych i brak walki/ bierność rodzica jest już samo w sobie zaniedbywaniem obowiązków wobec dziecka.
Niealimentacja, przestępczy tryb życia i nadużywanie alkoholu są wystarczającymi przyczynami pozbawienia władzy rodzicielskiej.
Przykładem rażącego niedopełnienia obowiązków względem dziecka jest pozostawanie go bez opieki, szczególnie w sytuacjach kiedy zagraża to jego życiu lub zdrowiu, czy niepodejmowanie leczenia dziecka, kiedy może to prowadzić do powikłań zdrowotnych.
Nie zapewnienie dziecku należytych warunków mieszkaniowych (brak ogrzewania, brak ciepłej wody), jak i niezapewnienie dziecku podstawowych potrzeb w zakresie wyżywienia, odzieży i higieny, wpisuje się w zaniedbywanie obowiązków przez rodzica.
Rażącym niedopełnieniem obowiązków przez rodzica jest brak troski o edukację dziecka, a także akceptowanie u małoletniego przestępczej działalności, rozwiązłego trybu życia, pijaństwa,, narkomanii.
Sąd może pozbawiać rodzica władzy rodzicielskiej również kiedy rodzic ten popełnił przestępstwo wobec matki dziecka, mimo że ma świetne i bez zastrzeżeń relacje z małoletnim.
Czy władzę rodzicielską można przywrócić?
Tak, jeżeli ustaną przyczyny, które były postawą jej pozbawienia.
W jakim trybie prowadzona jest sprawa?
Sprawy o pozbawienie władzy rodzicielskiej, jak i o jej przywrócenie są rozpoznawane przez sądy rodzinne w trybie nieprocesowym na wniosek rodzica. Zasadą tego trybu jest to, że każdy ponosi swoje koszty w sprawie. Zatem nawet jeżeli wygramy, z reguły przeciwnik nie zwraca nam kosztów, w tym kosztów pełnomocnika.
Postanowienia sądów są skutecznie wykonalne dopiero w chwilą uprawomocnia się orzeczenia. Oznacza to, że jeżeli którakolwiek strona zaskarży postanowienie, to musimy czekać na rozstrzygnięcie Sądu II instancji.
Czy jeżeli zagrożone jest dobro dziecka można przyspieszyć wydanie orzeczenia?
Jeżeli sytuacja jest krytyczna, zawsze można złożyć wniosek o udzielenie zabezpieczenia, które pozwoli np. pozbawić władzy rodzicielskiej na czas trwania procesu.
Czy dziecko może zostać wysłuchanie w sądzie?
Tak, wysłuchanie takie jednak nie jest dowodem w sprawie. Może jednak stanowić ważną przesłankę rozstrzygnięcia, szczególnie w sprawach o ustalenie miejsca pobytu dziecka, w których każdy z rodziców daje podobną gwarancję należytej opieki dzieckiem.
Szukasz realnego wsparcia w sprawach rodzinnych?
Pomogę rozwiązać Twoje problemy i rozwieję Twoje wątpliwości. Śmiało napisz (kontakt@adwokat-boladz.pl), zadzwoń (695 673 659) lub umów się na spotkanie w mojej Kancelarii.
Adwokat Dominika Bołądź
Udostępnij:
