Sprawdź, czy należy Ci się zachowek!
Swoboda testowania
Obowiązują zasady swobody sporządzania testamentu. Spadkodawca może ustanowić spadkobiercą dowolną, wybraną przez siebie osobę, również spoza kręgu najbliższej rodziny (np. opiekunkę, konkubenta). Dlatego konieczne stało się ustawowe zabezpieczenie interesów najbliższych krewnych spadkodawcy.
Inną kwestią, która budzi kontrowersje, jest to, czy system zachowku ogranicza swobodę testowania.
Kto jest uprawniony do zachowku?
Jedynie zstępni (potomkowie), małżonkowie i rodzice spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, czyli wtedy kiedy spadkodawca nie pozostawił testamentu. Należy jednak pamiętać, że powstanie uprawnienia do zachowku jest uzależnione od tego, aby w konkretnym stanie faktycznym osoby te były powołane do spadku z ustawy.
Przykład: w sytuacji, kiedy spadkodawca pozostawił małżonka i troje dzieci, tylko te osoby będą uprawnione do zachowku. Zachowku nie uzyskają rodzice spadkodawcy, bo nie dochodzą oni do dziedziczenia
Wybór spadkodawcy
Zgodnie z ustawą, spadkodawca ma wybór, co do sposobu zapewnienia uprawnionemu należnego zachowku. Spadkodawca może powołać uprawnionego do dziedziczenia po sobie, ustanowić na jego rzecz zapis albo też – przed swoją śmiercią – dokonać na jego rzecz darowizny.
Jeżeli nie zostałeś powołany do spadku, ani nie otrzymałeś od spadkodawcy zapisu, czy darowizny – możesz domagać się zachowku. Natomiast jeżeli otrzymałeś korzyść w jeden ze wskazanych powyżej sposobów, ale wartość tej korzyści jest mniejsza niż należny zachowek, przysługuje Ci roszczenie o uzupełnienie sumy potrzebnej do pokrycia zachowku.
Przykład: Otrzymałeś darowiznę w wysokości 10 000 zł, a należy Ci się zachowek w wysokości 15 000 zł. Wtedy masz prawo domagać się uzupełnienia zachowku w wysokości 5 000 zł.
Wysokość zachowku
Osoba uprawniona do zachowku może otrzymać ½ (jedną drugą) wartości udziału, który przypadałby jej przy dziedziczeniu ustawowym. Osoba trwale niezdolne do pracy lub zstępni małoletni mogą dostać 2/3 (dwie trzecie) wartości swojego udziału.
Przykład: Jan Kowalski (spadkodawca) pozostawił żonę (Annę Wiśniewską) i małoletniego syna (Karola Wiśniewskiego). W testamencie powołał do spadku swoją opiekunkę Katarzynę Wolską, która pomagała mu przez ostatnie pół roku, kiedy poważnie chorował. Jan Kowalski pozostawił majątek – oszczędności o wartości 120 000 zł.
W takiej sytuacji żona Anna Wiśniewska ma prawo domagać się zachowku od Katarzyny Wolskiej w wysokości 30 000 zł (1/2 * 120 000 zł = 60 000 zł – tyle mogłaby uzyskać, gdyby nie było testamentu; zachowek: ½ * 60 000 zł = 30 000 zł). Natomiast małoletni Karol Wiśniewski może przez swojego przedstawiciela ustawowego domagać się 40 000 zł (1/2 * 120 000 zł = 60 000 zł – tyle mogłaby uzyskać, gdyby nie było testamentu; zachowek:2/3 * 60 000 zł = 40 000 zł)
Ustawa nie wskazuje w jakim momencie ma istnieć niezdolność do pracy, czy małoletność uprawnionego z tytułu do zachowku. Jednak, mając na uwadze, że roszczenie o zachowek powstaje z chwila otwarcia spadku, chwila ta powinna decydować o wysokości zachowku, czyli jaki ułamek udziału nam przysługuje.
Kto nie ma szans na zachowek?
Nie dochodzą do dziedziczenia:
- osoby, które zostały uznane za niegodne,
- małżonek wyłączony od dziedziczenia (spadkodawca wystąpił o orzeczenie rozwodu/separacji z jego winy, a żądanie było uzasadnione),
- małżonek w stosunku do którego orzeczono separację,
- osoby wydziedziczone przez spadkodawcę w testamencie,
- osoby, które odrzuciły spadek,
- osoby, które zawarły umowę o zrzeczenie się dziedziczenia.
Opłaty od pozwu o zachowek
Od pozwu należy uiścić opłatę w wysokości 5% wartości kwoty, której się domagasz. W niektórych wypadkach możesz zostać zwolniony z kosztów sądowych, wtedy nie musisz opłacać pisma.
Przykład: Jeżeli zachowek wynosi 30 000 zł, opłata sądowa to koszt 1 500 zł.
Masz więcej pytań? Chętnie rozwieję Twoje wątpliwości i rozwiążę Twoje problemy. Umów się na wizytę (tel: 695 673 659) lub skorzystać z konsultacji online (mail: kontakt@adwokat-boladz.pl)
Udostępnij:
